• * Dit cijfer is met 0,1% aangepast als gevolg van fysieke hertellingen van zitplaatsen in de trein.

Het aantal reizigerskilometers groeide in 2018 met 2,4% onder meer door de aantrekkende economie. Daardoor wordt het steeds drukker in de trein, zeker tijdens het traditioneel drukke najaar. NS streeft er naar dat reizigers tevreden zijn over hun kans op een zitplaats in de trein. We stemmen de beschikbaarheid van het materieel en het aantal (zit)plaatsen zo goed mogelijk af op hun behoefte. In 2018 kwamen er 5.000 zitplaatsen in onze treinen bij, onder meer door nieuwe treinen. Met nieuw materieel kunnen we treinen langer maken en frequenties verhogen. In de spits is een zitplaats voor iedereen overal en altijd echter niet reëel.
Het bieden van een hogere zitplaatskans in de spits blijft een grote uitdaging. Het prestatiecijfer staat onder druk door de toenemende reizigersaantallen. We lopen tegen de grenzen van de capaciteit van de infrastructuur aan en de beperkte beschikbaarheid van opstel- en behandelcapaciteit zorgt (op den duur) voor beperkingen. Zo leidt de toename van het aantal reizigers op sommige stations voor drukke perrons. Op lange termijn is de oplossing het vergroten van de perroncapaciteit, op korte termijn nemen we samen met ProRail maatregelen zoals medewerkers op de perrons of LED-schermen voor hulp bij snel en gespreid instappen. Afgelopen jaar introduceerden we daarnaast de ZitplaatsZoeker in de NS-app.

Zitplaatskans in de spits op het hoofdrailnet

De zitplaatskans in de spits op het hoofdrailnet bedroeg in 2018 95,1%. Dit is 0,1%-punt hoger dan in 2017, bij een groeiend aantal reizigers. Met de dienstregeling 2018 biedt NS meer zitplaatsen op de verbindingen Eindhoven-Venlo en op Amersfoort-Rotterdam/Den Haag. In 2018 introduceerden NS en ProRail de frequentieverhoging van vier naar zes Intercity’s per uur tussen Eindhoven en Amsterdam. Deze frequentieverhogingen helpen om op de drukste spitsmomenten meer vervoercapaciteit te kunnen bieden.
Naast frequentieverhogingen hebben we reizigers beter geïnformeerd over de drukte per trein, zodat zij bij het plannen van hun reis de afweging kunnen maken om met rustigere treinen te reizen. Daarvoor hebben we proeven gedaan met extra kortingen voor reizigers die de spits mijden. Prijsprikkels zijn een effectieve maatregel om de hyperspits te ontlasten, zo blijkt uit deze proeven. In het concept Klimaatakkoord (21 december 2018) is opgenomen dat NS in 2019 samen met het ministerie van IenW een voorstel maakt voor een pilot over vraagsturing, waaronder prijsprikkels. Andere vervoerders en consumentenorganisaties zullen hier bij worden betrokken. Verder hebben we met stakeholders gezocht naar oplossingen voor drukke treinen op de drukste momenten in de spits. De Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), Radboud Universiteit en het ROC Nijmegen pasten in 2018 bijvoorbeeld de collegetijden aan. Ten slotte werkt NS er aan dat de dienstregeling beter volgens planning wordt uitgevoerd en dat meer treinen op het juiste moment en op de juiste plaats beschikbaar zijn.
Ondanks alle inspanningen is de verwachting dat het ook de komende periode in de spits nog druk in de trein.

Zitplaatskans op de top 10 van drukke treinen

De top 10 van drukke treinen was in 2018 2,5%. Dit was 0,1%-punt slechter dan in 2017. Dit percentage geeft de kans weer dat een reiziger tijdens de spits geen vervoerplaats heeft op een van de vooraf geselecteerde 10 drukste trajecten. Door reizigersgroei en de onmogelijkheid om treinen te kunnen verlengen scoren sommige verbindingen slechter dan in 2017.